عشق از منظر مولانا و ملّاصدرا ( با تکیه بر مثنوی معنوی و اسفار اربعه)

یکی از مهم­ترین موضوعاتی که همه ی عرفا و فیلسوفان اشراقی بدان نظر داشته اند و درباره اش سخن گفته اند، «عشق» است. آنان عشق را جان و اساس عالم می دانند که به واسطه ی آن، همه ی موجودات از ادنی تا اعلی ، در جنبش­اند و به سوی سرمنشاءِ عشق، یعنی ذاتِ حق تعالی، در حرکت. مولانا جلال الدین بلخی و ملّاصدرای شیرازی، دو تن از آن عرفا و فیلسوفان اشراقی هستند که در آثار و نوشته هایشان عشق، نقشی محوری و اصلی دارد و نزدیکیِ دیدگاه هایشان را در این باره به روشنی و آشکارگی می توان در مثنوی شریف و کتاب اسفار اربعه دید. «ارزش عشق»، «سریان عشق در کائنات»، «توجه به عشق مجازی»، «پاکدامنی و عفت در عشق» و... از جمله موضوعاتی هستند که مولانا و ملّاصدرا، در آن­ها هم رای و هم­نظرند و تنها تفاوتِ دیدگاهِ آن دو، در این است که آیا عشق مجازی به جسمِ معشوق تعلّق دارد یا به روحِ او. در این مقاله، بر آنیم، تا پس از ذکر مقدّمه ای در باب عشق، تشابه و تفاوت دیدگاه مولانا و ملاصدرا را به فراخی باز نماییم و بررسیم.